Veel hoogbegaafde jongeren beginnen hun schooltijd met de strategie om zich aan te passen. Ze volgen het tempo van de groep, houden hun vragen voor zich en doen hun best om niet te veel op te vallen. In eerste instantie lijkt dat een werkbare oplossing: ze draaien mee, docenten zien geen problemen en cijfers blijven acceptabel. Maar dat aanpassingsgedrag heeft een prijs. Hoe langer het doorgaat, hoe groter het risico dat motivatie en welzijn langzaam wegglijden.
Het prijskaartje van meedoen
Door steeds gas terug te nemen, verliezen jongeren hun plezier in leren. Hun echte nieuwsgierigheid wordt onderdrukt en hun potentieel raakt uit beeld. Voor de buitenwereld lijkt alles goed te gaan, maar van binnen groeit de spanning.
Het moment dat het misgaat
Aanpassen werkt maar tot een bepaald punt. Uiteindelijk houdt de energie op en wordt duidelijk dat het zo niet langer kan. Dit kan zich uiten in plotselinge dalende cijfers, spanningen thuis of zelfs schoolweigering. Het moment van vastlopen komt vaak onverwacht, maar bouwt zich meestal al jaren op.
Wat helpt op zo’n moment
De sleutel ligt in het doorbreken van het patroon. Wanneer een leerling weer ruimte krijgt om in eigen tempo en stijl te leren, komt er vaak snel verandering. Dat kan via compacten, versnellen, autonomie of simpelweg door een open gesprek waarin echt wordt geluisterd.
Van overleven naar groeien
Aanpassen kan jongeren tijdelijk redden, maar op de lange termijn belemmert het hun ontwikkeling. Pas als ze zichzelf mogen zijn in hun leren, ontstaat er weer ruimte om vooruit te gaan.
