Veel jongeren willen het beste uit zichzelf halen, maar bij hoogbegaafden kan dit doorslaan in perfectionisme. Wat begint als gedrevenheid om het goed te doen, verandert in een blokkade. De lat ligt zo hoog dat fouten maken niet meer mag, en leren vooral voelt als presteren. Perfectionisme lijkt een kracht, maar staat groei vaak juist in de weg.
Altijd hoger mikken
Omdat leren vaak vanzelf ging, raken veel hoogbegaafde jongeren in de war zodra iets meer inspanning vraagt. In plaats van te accepteren dat moeite normaal is, leggen ze de lat nog hoger. Elk resultaat voelt daardoor als onvoldoende, zelfs wanneer het objectief prima is.
Fouten vermijden
Voor perfectionisten zijn fouten geen onderdeel van leren, maar een bedreiging. Dat leidt tot uitstelgedrag: beter niets inleveren dan iets dat niet perfect is. Anderen werken eindeloos door, maar durven hun werk niet te laten zien. Zo blijft het echte potentieel uit beeld.
De invloed op motivatie
Als de angst om te falen groter wordt dan de wil om te leren, verdwijnt plezier in school. Jongeren die continu onder druk staan, verliezen hun energie en haken af. Soms doen ze alleen nog het minimum om kritiek te vermijden, waardoor hun motivatie langzaam wegzakt.
Ruimte maken voor groei
Perfectionisme doorbreken vraagt om een andere blik. Het helpt om de nadruk te verleggen van eindresultaat naar proces. Fouten mogen niet alleen bestaan, maar horen bij leren. Wanneer jongeren ervaren dat er ruimte is om te proberen en te falen, keert hun energie terug en groeit hun zelfvertrouwen.
